Mapy obszarów zagrożonych podtopieniami w skali 1:50 000 w regionach wodnych kraju zostały wykonane w 4 etapach w latach 2003-2006 w Państwowym Instytucie Geologicznym w ramach jednego z zadań PSH, które dotyczy ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami stanowiącymi zagrożenie dla stref zasilania i poboru wód podziemnych. Wyznaczone Przede wszystkim warto wiedzieć, że jod należy do pierwiastków, które dostarczane są do naszego organizmu wyłącznie z zewnątrz - w formie pożywienia, wody oraz poprzez skórę i układ oddechowy. Najwięcej jodu znajdziemy w soli kuchennej, która od 1997 jest poddawana obowiązkowemu jodowaniu, które ma na celu zapobieganie niedoborom. Wysokorozdzielczy system prognozowania zagrożenia pożarowego lasu pozwala ocenić, gdzie aktualnie występuje zwiększone ryzyko wystąpienia pożarów, a co za tym idzie, na jakich obszarach w Polsce panuje susza. IMGW przygotował też mapę, która pozwala na sprawdzenie, gdzie w Polsce jest obecnie największy upał. Ekstremalne Vay Tiền Nhanh. W Polsce obecnie jest 45 miejscowości, które uzyskały status uzdrowiska. Na ich terenach znajduje się 200 sanatoriów i 55 szpitali. Miejscowości te są podzielone ze względu na położenie geograficzne i na występujące tam naturalne surowce lecznicze, głównie wody. Artykuł zawiera podstawowe definicje dotyczące wód leczniczych, klasyfikację stosowaną w balneologii, dane dotyczące występowania, wydobycia i wykorzystania eksploatowanych wód na przykładzie uzdrowisk w Polsce i w oparciu o obowiązujące przepisy. Zwrócono w nim również uwagę na podstawowe zalety stosowania wód leczniczych z podaniem konkretnych przykładów ich działania. Wprowadzenie Powszechnie za wody lecznicze uważa się wody naturalne pobierane do celów leczniczych, najczęściej przez ujęcie źródeł. Wody te zawierają szczególnie duże ilości rozpuszczonych gazów oraz soli, czemu zawdzięczają swoje specyficzne właściwości. Ogólny podział wód leczniczych rozróżnia tzw.: - szczawy - zawierające dwutlenek węgla i wodorowęglany metali alkalicznych; - wody gorzkie - zawierające siarczan magnezowy (siarczan magnezowy tworzy kilka hydratów, najważniejsze spośród nich, to heptahydrat MgSO4 • 7H2O - minerał epsomit, sól gorzka, sól angielska - stąd nazwa wód, w których występuje); - wody siarczane - zawierające siarkowodór; - wody żelaziste - zawierające wodorowęglan żelazawy Fe(HCO3)2; - solanki - zawierające jako główny składnik chlorek sodowy NaCl; - wody radioaktywne - zawierające substancje promieniotwórcze; - cieplice (termy) - gorące wody o różnym składzie [1, 2]. Niektóre wody lecznicze są szczególnie bogate w związki bromu lub jodu. Istnieją również sztuczne wody lecznicze, o składzie i działaniu leczniczym analogicznym do wód naturalnych, otrzymywane głównie poprzez rozpuszczenie w wodzie odpowiedniego zestawu soli. Polskie uzdrowiska W Polsce obecnie jest 45 miejscowości, które uzyskały status uzdrowiska. Na ich terenach znajduje się 200 sanatoriów i 55 szpitali [16]. Miejscowości te są podzielone ze względu na położenie geograficzne i na występujące tam naturalne surowce lecznicze. Ze względu na położenie geograficzne, wyróżnia się uzdrowiska: nadmorskie - 6 (co stanowi 13% ogólnej liczby uzdrowisk w Polsce), górskie - 8 (18%), podgórskie - 14 (31%), nizinne - 17 (38%). Biorąc natomiast pod uwagę występujące na obszarze uzdrowiska naturalne surowce lecznicze, podzielono je na: posiadające borowinę - 5 (co stanowi 11% ogólnej liczby uzdrowisk w Polsce), posiadające wody lecznicze i borowinę - 7 (16%) oraz na posiadające wody lecznicze - 33 (73%). Niemniej jednak, liczba miejscowości posiadających status uzdrowiska może się zmienić, bowiem jak podaje Najwyższa Izba Kontroli w komunikacie z 25 stycznia 2017 r. o statusie uzdrowisk, "posiadanie statusu uzdrowiska nie gwarantuje, że dany obszar spełniał i nadal spełnia wymogi wyznaczone dla uzdrowiska". Raport przedstawiony przez NIK dotyczy właściwości leczniczych klimatu i wykorzystywania surowców naturalnych. Wykazano w nim brak odpowiedniej dbałości gmin o stan środowiska naturalnego, co może skutkować utratą statusu uzdrowiska, a w konsekwencji ograniczenia pacjentom dostępu do lecznictwa uzdrowiskowego. Zwrócono również uwagę na brak do 5 października 2016 r. aktualizacji rozporządzenia z 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości. Konieczne wydaje się zarówno uporządkowanie i przestrzeganie przepisów prawnych dotyczących uzdrowisk, jak i dbanie o stan środowiska naturalnego, gdyż w przyszłości może to skutkować degradacją i utratą właściwości wód leczniczych [17]. W Polsce wody lecznicze występują prawie we wszystkich jednostkach geologicznych. Rozmieszczenie tych wód jest nierównomierne, co spowodowane jest specyficznymi warunkami geologicznymi. Również ich skład chemiczny uwarunkowany jest budową geologiczną i warunkami hydrogeologicznymi terenu. Wody lecznicze w większości występują w południowej części Polski, tj. w Sudetach i Karpatach wraz z zapadliskiem przedkarpackim. Właśnie w tej części naszego kraju znajduje się ponad 70% ogólnej liczby uzdrowisk i miejscowości z wodami leczniczymi. Dodatkowo, wody lecznicze w większym nagromadzeniu występują na Pomorzu Zachodnim oraz w kilkunastu miejscach na pozostałej części Niżu Polskiego (rys. 1). Wody lecznicze wykorzystywane są powszechnie do celów balneoterapeutycznych ( kąpiele, inhalacje, kuracja pitna), do celów rozlewniczych ( w Krynicy Zdroju, Muszynie, Piwnicznej Zdroju, Wysowej, Polanicy Zdroju, Busku Zdroju) oraz do wytwarzania produktów zdrojowych, takich jak sole, ługi, szlamy, preparaty farmaceutyczne ( w Ciechocinku, Dębowcu, Iwoniczu Zdroju, Rabce-Zdroju) i spożywczych, a także do produkcji naturalnego dwutlenku węgla [18]. Wody potencjalnie lecznicze, czyli zmineralizowane wody podziemne i wody swoiste, występują na obszarze Polski stosunkowo powszechnie, na różnych głębokościach, przeważnie głębiej niż poziomy wód zwykłych. Również zmienność budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych determinuje skład chemiczny tych wód. Solanki wykorzystywane w balneoterapii pozyskiwane są ze złoża Łapczyca, w województwie małopolskim. Solanki te, występujące w piaskowcach miocenu zapadliska przedkarpackiego, są wykorzystywane głównie do produkcji soli leczniczej i solanki kąpielowej. Wody o podobnym składzie chemicznym (silnie zmineralizowane wody typu Cl-Na lub Cl-Na-Ca, z podwyższoną zawartością jodu) występują natomiast na Niżu Polskim na dużych głębokościach, przeważnie rzędu kilku tysięcy metrów. Powierzchniowe występowanie solanek na Kujawach, ziemi łęczyckiej w Wielkopolsce i na Pomorzu Zachodnim sprzyjało już od wczesnego średniowiecza pozyskiwaniu soli w warzelniach. To było pierwotne wykorzystanie wód solankowych. Dopiero w połowie XIX wieku wody te zyskały status wód leczniczych i zainicjowano ich stosowanie w lecznictwie uzdrowiskowym [18]. Wody termalne w Polsce występują na znacznej części Niżu Polskiego w rozległych zbiornikach o regionalnym znaczeniu, a także w Karpatach i na ich przedgórzu oraz w Sudetach, gdzie złoża mają charakter niewielkich basenów (Podhale) lub są ograniczone do stref tektonicznych (rys. 2). W obrębie Niżu Polskiego najkorzystniejsze warunki do wykorzystania wód termalnych panują w utworach kredy dolnej i jury dolnej, występujących w obrębie rozległych zbiorników hydrogeologicznych. W Karpatach wody termalne występują w utworach kredy oraz paleogenu i neogenu, a także w utworach triasowych niecki podhalańskiej - śródgórskiego basenu, charakteryzującego się niewielką powierzchnią i dużym zaangażowaniem tektonicznym. Na przedgórzu Karpat wody termalne występują w utworach kambryjskich, dewońsko-karbońskich, jurajskich, kredow ych i mioceńskich. Na obszarze sudeckim najbardziej perspektywicznym obszarem do ujęcia wód termalnych jest rejon Jeleniej Góry. Kolektorem wód termalnych są tu silnie zaangażowane tektonicznie magmowe i metamorficzne utwory karbonu. Ponadto, wody termalne występują w Lądku-Zdroju, Dusznikach- Zdroju oraz położonym na wschód od Sudetów Grabinie k. Niemodlina. Wody termalne są wykorzystywane do celów grzewczych (Podhale, Mszczonów, Uniejów, Pyrzyce, Stargard Szczeciński), rekreacyjnych ( Podhale, Uniejów, Mszczonów, Poznań) i balneoterapeutycznych (Uniejów) [18]. Wymogi dotyczące jakości Wymogi dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określone są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [ z 2015 r. poz. 1989 ze zm.], które jasno określa jakie wymagania muszą być spełnione w jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w tym wymagania bakteriologiczne, fizykochemiczne oraz organoleptyczne; sposób oceny przydatności wody, minimalną częstotliwość badań wody i miejsca pobierania próbek wody do badań oraz zakres analiz wody, wyklucza ze swych zapisów naturalne wody mineralne, wody źródlane i wody stołowe spełniające wymagania określone w przepisach o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz wody lecznicze [3]. Natomiast wody termalne, solanki i wody lecznicze wyszczególnione są w ustawie Prawo geologiczne i górnicze, które uznało je za kopaliny. Takie ujęcie prawne zobowiązuje wydobywców wód- kopalin, do uiszczania opłaty eksploatacyjnej. Opłata eksploatacyjna za wydobycie wody-kopaliny jest zróżnicowana i inna dla każdego z rodzajów wody-kopaliny [6]. Dlatego też, ustawa Prawo geologiczne i górnicze [ z 2016 r. poz. 1131 szczegółowo definiuje wody lecznicze, solanki i wody termalne. Artykuł 5 tejże ustawy stwierdza, że "kopalinami nie są wody, z wyjątkiem wód leczniczych, wód termalnych i solanek" [4-6]. Wodą leczniczą jest woda podziemna, która pod względem chemicznym i mikrobiologicznym nie jest zanieczyszczona, cechuje się naturalną zmiennością cech fizycznych i chemicznych, o zawartości: - rozpuszczonych składników mineralnych stałych - nie mniej niż 1000 mg/dm3, lub - jonu żelazawego - nie mniej niż 10 mg/dm3 (wody żelaziste), lub - jonu fluorkowego - nie mniej niż 2 mg/dm3 (wody fluorkowe), lub - jonu jodkowego - nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody jodkowe), lub - siarki dwuwartościowej - nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody siarczkowe), lub - kwasu metakrzemowego - nie mniej niż 70 mg/dm3 (wody krzemowe), lub - radonu - nie mniej niż 74 Bq/ dm3 (wody radonowe), lub - dwutlenku węgla niezwiązanego - nie mniej niż 250 mg/dm3, z tym że od 250 do 1000 mg/dm3 to wody kwasowęglowe, a powyżej 1000 mg/dm3 to szczawa [4]. Wodą termalną jest woda podziemna, która na wypływie z ujęcia ma temperaturę nie mniejszą niż 293 K. Jednakże solanką jest woda podziemna o zawartości rozpuszczonych składników mineralnych stałych nie mniejszej niż 35 g/dm3. Wyróżnia się również wody potencjalnie lecznicze, tj. zmineralizowane wody podziemne (o mineralizacji powyżej 1000 mg/dm3) i wody swoiste o różnym składzie chemicznym uzależnionym od budowy geologicznej terenu i panujących tam warunków hydrogeologicznych. Wody te występują na obszarze Polski stosunkowo powszechnie, na różnych głębokościach, przeważnie głębiej niż poziomy wód zwykłych. Wśród wód tych wyróżnia się: - silnie zmineralizowane wody chlorkowe, głównie typu Cl-Na, często jodkowe, termalne; - średnio zmineralizowane wody wodorowęg la nowe, g łów nie typu HCO3-Ca-(Mg), nasycone dwutlenkiem węgla, niekiedy żelaziste; - średnio lub nisko zmineralizowane wody siarczanowe, siarczkowe; - wody swoiste o różnym stopniu zmineralizowania: żelaziste, fluorkowe, jodkowe, siarczkowe, krzemowe, radonowe, termalne [4]. Wody lecznicze w prawie Wodami leczniczymi, wodami termalnymi i solankami nie są wody pochodzące z odwadniania wyrobisk górniczych. Ponadto, przepisy ustawy określają zasady ochrony i eksploatacji wód mineralnych i wszystkich innych zasobów geologicznych wykorzystywanych w lecznictwie [4]. Warunki i wymagania sanitarne w odniesieniu do wód leczniczych określają przepisy wydane na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy z 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych [ z 2016 r. poz. 879 7]. W dokumencie tym przedstawiona jest charakterystyka wód mających wpływ na organizm człowieka oraz wskazana jest droga kontaktu wody z organizmem (do kuracji pitnej, do inhalacji, do kąpieli). Sposób wykorzystania danej wody określają procedury z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, a korzystanie z zabiegu poprzedzają zalecenia lekarskie z uwzględnieniem indywidualnych przeciwwskazań. Stosowanie wody leczniczej bez uwzględnienia osobniczych ograniczeń nie jest zabiegiem leczniczym, a niekiedy może być szkodliwe dla zdrowia [8]. Szczegółowe wymagania dotyczące funkcjonowania uzdrowisk, basenów uzdrowiskowych, ujęć wód mineralnych i leczniczych oraz wymogi jakościowe dla wspomnianych wcześniej wód, a także dla naturalnych, butelkowanych wód mineralnych, określają Polskie Normy [9-14]. Ponadto, rozporządzenie Ministra Zdrowia z 5 października 2016 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości [ z 2006 r. poz. 80, poz. 565 ze zm.] określa zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych oraz kryteria oceny właściwości leczniczych wód i gazów, peloidów i klimatu oraz ich przydatności do celów leczniczych [15]. 4. Działanie wód leczniczych Sekretem leczniczych wód korzystnie wpływających na organizm jest wysoka zawartość składników mineralnych oraz odpowiednia proporcja tzw. składników swoistych. Właściwości balneologiczne nadają wodom zawarte w nich składniki jonowe, gazowe, radoczynne i podwyższona temperatura. Należą do nich także: dwutlenek węgla (w stężeniach ponad 250 g/m3), siarkowodór (ponad 1 g/m3), lit (ponad 1 g/ m3), stront (ponad 10 g/m3), żelazo (ponad 10 g/ m3), fluorki (ponad 1 g/ m3), brom (ponad 5 g/m3), jod (ponad 1 g/ m3), arsen (ponad 1 g/ m3), bor (ponad 1 g/ m3), bar (ponad 5 g/ m3) [2]. Oddziaływanie wspomnianych czynników może przejawiać się zarówno pozytywnie jak i negatywnie. Przede wszystkim, znaczący wpływ ma tutaj ich stężenie i to ono wyznacza nam sposoby wykorzystywania wody. Ilościowy i jakościowy skład chemiczny i biochemiczny oraz właściwości fizyczne (temperatura) wody warunkują możliwość jej wykorzystania przy leczeniu konkretnych schorzeń [8]. Ze względu na działanie farmakologiczne, wody lecznicze dzielimy na: szczawy, solanki, wody siarczanowe, cieplice i radonowe. Po raz pierwszy definicję wód mineralnych stosowanych w lecznictwie podali w 1907 r. Hinze i Grunhut. Określili je jako wody lecznicze, które zawierają składniki mineralne i gazowe niemal w stałych stężeniach oraz działają leczniczo zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie [2]. Wcześniejsze zapiski dotyczące wód leczniczych odnoszą się do ich właściwości potwierdzonych tylko empirycznie. I tak, najstarsza wzmianka o leczniczych wodach termalnych na dzisiejszych terenach Polski - w Cieplicach Śląskich - pochodzi z 1137 r. Natomiast utworzenie tam pierwszego basenu kąpielowego datuje się na rok 1409. Do końca lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia w Polsce wody geotermalne były wykorzystywane do celów kuracyjnych tylko w Cieplicach, uzdrowisku Lądek- Zdrój, a także z niektórych ujęć w Ciechocinku, Iwoniczu i Ustroniu Śląskim [20]. Początkowo, korzystne przeciwbólowe i kojące działanie wody przypisywano tylko jej właściwościom fizycznym, tj. temperaturze. Dopiero później rozpoznawano także inne właściwości tych wód. Wiązano to z ich składem mineralnym, który wzmacniał oddziaływanie termiczne wody. Zbadanie mechanizmów oddziaływania wód pozwoliło na precyzyjne określenie sposobów jej zastosowania. Lecznicze wody termalne, to jedne z pierwszych wód, których skład chemiczny był poddawany systematycznym badaniom w celu poznania ich właściwości. Dziś już wiadomo, że lecznicze oddziaływanie wód cieplicowych (cieplic - term) zależy od składu chemicznego, temperatury, zawartości metali śladowych i izotopów promieniotwórczych. Kąpiele w tych wodach działają łagodząco na ośrodkowy układ nerwowy i normują przemianę materii. Stosuje się je w chorobach gośćcowych, w stanach zwiększonej pobudliwości kory mózgowej i w chorobach wieku starczego. Efekty działania wód termalnych na organizm człowieka zależą od: czasu trwania kąpieli, dodatkowych bodźców mechanicznych (natrysk czy ruch wody), ruchu osoby korzystającej z kąpieli (pływanie), zmian temperatury wody w czasie zabiegu i, oczywiście, od składu chemicznego wody. Mechanizm oddziaływania bodźców cieplnych na organizm człowieka zależy od pobudzenia układu nerwowego [8]. Według Straburzyńskich efektami fizjologicznymi tych procesów są: rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawa ukrwienia tkanek oraz wzrost dyfuzji przez błony komórkowe, obniżenie ciśnienia krwi oraz poprawa czynności układu krążenia, a także nerek i płuc, poprawa rozciągliwości mięśni gładkich i szkieletowych, pobudzenie wydzielania hormonów tkankowych (histaminy, adrenaliny, acetylocholiny, bradykiny), zwiększenie przemiany materii, immodulacja i zmniejszenie stanów zapalnych [21]. Działania te mogą zostać wzmocnione poprzez zastosowanie dodatkowych bodźców mechanicznych, np. ruchu w wodzie, kąpieli perełkowych jak również poprzez zwiększenie stężenia niektórych soli mineralnych. Dlatego, bardzo istotne jest, aby zabiegi przy użyciu wód leczniczych konsultować z lekarzem [8]. W Polsce występują one w Ciechocinku (źródła solankowe o temperaturze 310 K), w Cieplicach Zdroju (źródła siarczkowe o temperaturze 313 K), w Dusznikach Zdroju (szczawa żelazisto ziemna o temperaturze 230 K) i Lądku Zdroju (radoczynne cieplice siarczkowe o temperaturze 300÷302 K) [2]. Radocynne wody lecznicze dzieli się na cztery grupy: wody o radoczynności słabej, średniej, silnej i bardzo silnej. Ze względu na temperaturę, wody radoczynne dzielimy na bardzo zimne (mniej niż 277 K), zimne (277÷293 K), ciepłe (293÷310 K), gorące (310÷315 K) i bardzo gorące (ponad 315 K) [2]. Wody lecznicze z wielu źródeł zawierają gazy, np.: CO2, H2S, CH4, N2, He, O2, Rn, nie tylko rozpuszczone, lecz również w postaci bardzo drobnych zawiesin (emulsje, pęcherzyki) oraz wydzielające się w postaci baniek. Obecność wolnego gazu wskazuje na nasycenie wody danym gazem. Największe znaczenie w wodach leczniczych mają dwutlenek węgla i siarkowodór. Dwutlenek węgla jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, a związki węgla w ystępują w dużych ilościach w skorupie ziemskiej, stąd jego zawartość w wodach może być duża. Gdy woda wypływa na powierzchnię, następuje burzliwe wydzielenie CO2, gdyż zwykle znaczna jego część występuje w stanie wolnym. Siarkowodór pochodzi zazwyczaj z redukcji siarczanów bądź też z działalności wulkanicznej. Obecność siarkowodoru w wodzie (ze względu na jego lotność i toksyczność przy wdychaniu) w stężeniu > 15 mg H2S/m3 powietrza ogranicza wykorzystanie takiej wody do kąpieli w basenach [8]. Dla wód leczniczych jako zawartość siarkowodoru określa się sumę zawartości H2S, jego pochodnych i produktów utleniania, jak HS-, S2-, S2O3 2-, HSO3 - [2]. Tlen występuje w niewielkich ilościach i tylko w wodach bezpośrednio związanych z powierzchnią ziemi. W tych samych wodach występuje również azot, ale jego zasięg jest głębszy, a stężenie większe niż tlenu. Wody silnie zmineralizowane zawierają metan i inne węglowodory, na ogół w stanie wolnym. Wody zawierające hel występują rzadko; są one genetycznie związane z produktami rozpadu promieniotwórczego. Wody zawierające gaz radonowy działają pobudzająco na układ krwiotwórczy, ożywiają funkcje gruczołów dokrewnych, uśmierzają bóle stawowo- mięśniowe i neurologiczne, działają także odczulająco w stanach alergicznych. Stosowane są do kąpieli, picia i inhalacji. Źródła radoczynne znajdują się w Świeradowie Zdroju, Lądku Zdroju i Ciechocinku [2]. Szczawy alkaliczne, ziemne, żelazisto- ziemne o różnorodnym składzie zawierają bezwodnik kwasu węglowego, sód, wapń, magnez i żelazo, a spośród rzadszych składników bar, lit i arsen. Kąpiel w tych wodach powoduje usprawnienie czynności mięśnia sercowego, obniża ciśnienie krwi i działa k orzystnie w przypadkach niedokrwistości [2]. W kuracji pitnej wody alkaliczne i szczawy działają wykrztuśnie i przeciwzapalnie na stany nieżytowe górnych dróg oddechowych oraz przeciwzapalnie na śluzówkę przewodu pokarmowego. Działanie ich polega w szczególności na neutralizacji kwasu solnego w żołądku i hamowaniu czynności wydzielniczej żołądka. Ponadto, alkalizują mocz oraz pobudzają przemianę materii w przypadkach otyłości, dny moczanowej i cukrzycy. Ze względu na ich właściwości, stosuje się je też w chorobach układu pokarmowego, w kamicy nerkowej i stanach zapalnych dróg moczowych, cukrzycy i innych chorobach przemiany materii. Pomocne są również w nadciśnieniu tętniczym, ogólnym osłabieniu, jako środki odtruwania organizmu, stymulujące układ immunologiczny i uodparniający. Działają również korzystnie w chorobach alergicznych. W Polsce źródła alkaliczne, szczawy ziemne i żelazisto-ziemne występują w Czerniawie Zdroju, Długopolu Zdroju, Dusznikach Zdroju, Iwoniczu Zdroju, Jedlinie Zdroju, Nałęczowie, Krynicy, Kudowie Zdroju, Polanicy Zdroju, Szczawnie Zdroju, Świeradowie Zdroju [2]. Solanki zawierają przede wszystkim jony sodu i chloru, a ponadto magnez, wapń, potas, jod i brom. Kąpiele solankowe mają wpływ na układ naczyniowy, wegetatywny i dokrewny. Obniżają ciśnienie krwi i poziom cukru, leczą choroby gośćcowe i działają korzystnie w stanach pourazowych. W kuracji pitnej normują wydzielanie soków trawiennych, leczą niewydolność nadnerczy, niedokrwistość i stany alergiczne. Zwłaszcza związki jodu w stężeniu > 1 mg/ dm3 w wodzie, optymalnie około 10 mg/ dm3, działają korzystnie - bakteriobójczo - na skórę. Podobny korzystny wpływ na skórę wywierają związki siarki(II) w stężeniu > 10 mg/ dm3, optymalnie ~50 mg/ dm3. Rozmiękczają naskórek, poprawiają strukturę i sprężystość skóry. W narządach wewnętrznych, do których siarka przenika, działa ona antyoksydacyjnie i jest materiałem budulcowym w strukturze chrząstek stawowych [8]. Jod pełni główną rolę w procesach metabolicznych ustroju człowieka. Wchodzi w skład hormonów tarczycy, które regulują proces wzrostu i dojrzewania komórek ustrojowych. Uczestniczy też w przemianach białkowych, węglowodanowych i mineralnych, a także wpływa na przemiany cieplne organizmu [8]. Źródła solankowe w ystępują w Polsce w Ciechocinku, Inowrocławiu, Kołobrzegu, Iwoniczu Zdroju i Szczawnicy [2]. Wody siarczanowe zaw ierają chlorek sodu, siarczany wapnia, magnezu, sodu i siarkowodór, wody siarczkowe - związki siarczków. Kąpiele w tych wodach powodują przekrwienie skóry, przyspieszają przemianę materii, działają korzystnie na niewydolność serca, leczniczo na gościec stawowy, mięśniowy, w chorobach przemiany materii, chorobach skórnych i nadciśnieniu [2]. Znajdujące się w wodzie składniki mineralne, zwłaszcza kationy sodu, wapnia i magnezu łącznie z chlorkami, tworzą na powierzchni skóry tzw. "płaszcz solny". Działa on na naczynia krwionośne skóry, powodując ich rozszerzenie i poprawę ukrwienia skóry, a także na zakończenia nerwów czuciowych i ruchowych, zmniejszając ich pobudliwość i odczucie bólu [8]. Poprzez receptory w skórze i tkankach przyległych, kąpiel mineralna wpływa na autonomiczny układ nerwowy oraz wiele procesów ogólnoustrojowych [8]. Działania te, w stopniu znaczącym, uzyskuje się pod wpływem kąpieli w wodzie zawierającej co najmniej 20,0÷40,0 g/ dm3 rozpuszczonych składników mineralnych, zwłaszcza Cl-, Na+, Ca2+, Mg2+. Składniki te w niewielkim jednak stopniu przenikają przez skórę [8, 20]. Znaczące przenikanie przez skórę oraz wpływ na procesy ogólnoustrojowe stwierdzono w odniesieniu do związków jodu oraz siarki. W kuracji pitnej, wody siarczanowe i siarczkowe działają odtruwająco, a niekiedy wręcz przeczyszczająco. Dlatego też mogą być stosowane w leczeniu przewlekłych zatruć metalami ciężkimi. Wody solankowo siarczanowe występują w Busku Zdroju, Cieplicach Śląskich Zdroju, Lądku Zdroju i Przerzeczynie Zdroju [2]. Podziemne wody lecznicze występują przeważnie w postaci źródeł mineralnych, samoczynnie wypływających pod ciśnieniem hydrostatycznym lub pod ciśnieniem gazów. Obecnie wody lecznicze wydobywa się na powierzchnię za pomocą otworów wiertniczych. 5. Podsumowanie Balneologia, wykorzystująca naturalne metody leczenia, staje się coraz bardziej popularna. Skutki uboczne nowoczesnych terapii oraz potrzeba zwolnienia tempa życia sprawiają, że nie poszukujemy już "cudownych" i szybkich środków, ale możliwości odnowy zmęczonego organizmu i odpoczynku, który zapewniają uzdrowiska stosujące balneologię. Rosną standardy zabiegów oraz gama ofert, w tym dostępność do uzdrowiskowych wód leczniczych. Trzeba jednak pamiętać, że przy wyborze wody leczniczej nie wolno kierować się tylko smakiem czy opinią innych, ponieważ wody te zastosowane niewłaściwie mogą zaszkodzić. Na przykład, wody siarczanowe i szczawianowe nie są wskazane dla osób z niewydolnością n erek i krążenia oraz dla osób cierpiących na ostre stany zapalne i krwawienia z przewodu pokarmowego oraz dla osób w okresie rekonwalescencji po operacji żołądka. Dodatkowo, szczególną ostrożność należy zachować z wodami dostarczającymi spore ilości sodu. Nadmiar sodu szkodzi osobom na diecie bezsolnej, stąd powinny zrezygnować z wód chlorkowo-sodowych. Wody mineralne z małą zawartością sodu można zalecić osobom chorym na nadciśnienie tętnicze, z niewydolnością krążenia lub ze skłonnością do obrzęków. Osoby, które mają problemy z tarczycą, nie powinny na własną rękę sięgać po wody z jodem. Dlatego, potrzebni są specjaliści z dziedziny balneologii. Leczenie uzdrowiskowe jest jedną z najtańszych form leczenia chorób przewlekłych w różnym stopniu zaawansowania. Nade wszystko powinno być lepiej wykorzystane do leczenia ludzi w podeszłym wieku z wieloma chorobami geriatrycznymi. Jest to najlepsze miejsce do prowadzenia profilaktyki w szerokim pojęciu, edukacji zdrowotnej oraz rehabilitacji wybranych chorób. Należy również ciągle podnosić jakość proponowanych w uzdrowiskach usług, dbając o walory krajobrazowe, specyficzny mikroklimat oraz różnorodność i jakość oferowanych wód leczniczych. 5. Literatura [1] wyrozniaja-piec-podstawowychrodzajow- podziemnych-wod-leczniczych- --szczawy--solanki--wody-siarczkowe-- [2] Gomółka E., Szaynok A., Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej 1997. [3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, z 2015 r. poz. 1989 ze zm.). [4] Prawo geologiczne i górnicze, z 2016 r. poz. 1131 [5] Stefanowicz J., Szamałek K.: Normy kolizyjne/ konfuzyjne prawa geologicznego i górniczego. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 2015, 91, s. 193 -202. [6] Szamałek K.: Dokumentowanie wody jako kopaliny wielosurowcowej - potrzeba dyskusji i zmian. Górnictwo Odkrywkowe 2016, 57 (2), 47-49. [7] Ustawa z 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, z 2016 r. poz. 879 [8] Latour T., Drobnik M.: Właściwości biochemiczne wód geotermalnych rozpoznanych w Polsce określające sposób ich wykorzystania do celów leczniczych lub rekreacji. Technika Poszukiwań Geologicznych 2016, 55(1), 67-74. [9] Kasprzak K.: Polskie uzdrowiska jako atrakcja dla turystyki kulturowej. Turystyka Kulturowa 2016, 1, 131-156. [10] Polska Norma PN-Z-11000: Uzdrowiska. Terminologia, klasyfikacja i wymagania ogólne. [11] Polska Norma PN-Z-11001-1: Butelkowane naturalne wody mineralne i lecznicze. Terminologia i klasyfikacja. [12] Polska Norma PN-Z-11001-2 i PN-Z- 11001-3: Butelkowane naturalne wody mineralne i lecznicze. Wymagania jakościowe i badania dotyczące butelkowanych naturalnych wód mineralnych. [13] Polska Norma PN-Z-11002: Ujęcia wód mineralnych i leczniczych. [14] Polska Norma PN-Z-11004: Uzdrowiskowe baseny lecznicze i rehabilitacyjne. [15] Roz por ząd zenie Minist ra Z d row ia z 5 października 2016 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości, z 2006 r. poz. 80 poz. 565 ze zm. [16] Mały Rocznik Statystyczny Polski 2016. [17] [18] skalne/solanki_wody/2014/16800EC13A9FC068E0530A000375C068. [19] pl/rehabilitacja/wody-lecznicze-jakk o r z y s t a c - z - i c h - u z d r a w i a j a c y c h - [20] Latour T., Smętkiewicz K.: Właściwości fizykochemiczne i chemiczne wód geotermalnych i ich zastosowanie lecznicze ze szczególnym uwzględnieniem wody z odwiertu pig/agh-2 w Uniejowie. Biuletyn Uniejowski, 2012, 1, 79-93. [21] Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia z elementami klinicznymi, PZWL, Warszawa 2008. Według dziennego raportu na temat koronawirusa, w woj. podlaskim stwierdzono 144 nowe zakażenia COVID-19. Przedstawiamy najnowsze dane z W Białymstoku przybyło 47 nowych osób zakażonych, w powiecie białostockim 18, w Suwałkach I Powiecie Suwalskim 4. Ile mamy nowych zachorowań w poszczególnych powiatach? W woj. podlaskim od początku roku wykryto 117 814 osób z pozytywnym wynikiem testu na koronawirusa, natomiast zgonów z powodu COVID-19 od początku roku mieliśmy 3 osób zakażonych koronawirusem w woj. podlaskim?W województwie podlaskim stwierdzono 144 zakażenia koronawirusem w ciągu ostatniej doby. Od początku roku wykryto 117 814 zakażeń koronawirusem. Wczoraj nie stwierdzono u nas żadnych zgonów z powodu COVID-19. W związku z zakażeniem koronawirusem od początku roku odnotowano 3 213 zgonów w woj. zachorowań w powiatach województwa podlaskiego na mapie oznaczona jest liczba zachorowań na 10 000 mieszkańców powiatu. Liczby na powiatach to bieżące liczby w województwie podlaskim. Stan na zachorowań zmienia się każdego dnia. Na poniższym wykresie widać, jak w czasie zmieniała się łączna liczba zachorowań na koronawirusa i zgonów na skutek koronawirusa w PolsceKoronawirus w Polsce, statystyki na 284+ 489 Zmarło3 341+ 0 16. miejsce pod względem liczby nowych zakażeń. polskaZakażonych:+33 480(4 886 154)Zmarło:+33(105 194)Szczepienia:+19 509(51 564 403)więcejDane zaktualizowano: godz. 10:45 źródło: Ministerstwo ZdrowiaStatystyki z ostatniego tygodnia: województwo podlaskie: nowych zachorowań: 144 (od początku roku 117 814, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od 3 213, +0%) nowych zachorowań: 129 (od początku roku 117 670, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od 3 213, +0%) nowych zachorowań: 135 (od początku roku 117 541, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od 3 213, +0%) nowych zachorowań: 139 (od początku roku 117 406, +0,1%) Liczba zgonów: 1 (od 3 213, +0%) nowych zachorowań: 176 (od początku roku 117 267, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od 3 212, +0%) nowych zachorowań: 11 (od początku roku 117 091, +0%) Liczba zgonów: 0 (od 3 212, +0%) nowych zachorowań: 14 (od początku roku 117 080, +0%) Liczba zgonów: 0 (od 3 212, +0%) Koronawirus w powiatach województwa podlaskiegoJaka jest aktualnie sytuacja w powiatach? Niżej sprawdzisz, jakie dane podano oficjalnie Koronawirus w Białymstoku. Sobota, mamy w Białymstoku 39 122 przypadki zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w Białymstoku od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w nowych zachorowań: 47 (od początku roku: 39 122, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 649, +0%) nowych zachorowań: 47 (od początku roku: 39 075, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 649, +0%) nowych zachorowań: 48 (od początku roku: 39 028, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 649, +0%) Koronawirus w BiałymstokuIle mamy zakażonych koronawirusem w Białymstoku? Stan na w powiecie białostockim. Sobota, mamy w powiecie białostockim 18 285 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie białostockim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 18 (od początku roku: 18 285, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 334, +0%) nowych zachorowań: 19 (od początku roku: 18 267, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 334, +0%) nowych zachorowań: 26 (od początku roku: 18 248, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 334, +0%) Koronawirus w powiecie białostockimKoronawirus w powiecie białostockim, statystyki z w Suwałkach I Powiecie Suwalskim. Sobota, mamy w Suwałkach I Powiecie Suwalskim 8 484 przypadki zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w Suwałkach I Powiecie Suwalskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w Suwałkach I Powiecie nowych zachorowań: 4 (od początku roku: 8 484, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 331, +0%) nowych zachorowań: 12 (od początku roku: 8 480, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 331, +0%) nowych zachorowań: 6 (od początku roku: 8 468, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 331, +0%) Koronawirus w Suwałkach I Powiecie SuwalskimKoronawirus w Suwałkach I Powiecie Suwalskim, statystyki z w Łomży. Sobota, mamy w Łomży 7 157 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w Łomży od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w nowych zachorowań: 2 (od początku roku: 7 157, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 198, +0%) nowych zachorowań: 9 (od początku roku: 7 155, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 198, +0%) nowych zachorowań: 4 (od początku roku: 7 146, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 198, +0%) Koronawirus w ŁomżyAktualne dane o zachorowaniach na koronawirusa w ŁomżyKoronawirus w powiecie sokólskim. Sobota, mamy w powiecie sokólskim 5 698 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie sokólskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 4 (od początku roku: 5 698, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 191, +0%) nowych zachorowań: 2 (od początku roku: 5 694, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 191, +0%) nowych zachorowań: 4 (od początku roku: 5 692, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 191, +0%) Koronawirus w powiecie sokólskimIle mamy zakażonych koronawirusem w powiecie sokólskim? Stan na w powiecie bielskim. Sobota, mamy w powiecie bielskim 5 621 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie bielskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 10 (od początku roku: 5 621, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 164, +0%) nowych zachorowań: 12 (od początku roku: 5 611, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 164, +0%) nowych zachorowań: 4 (od początku roku: 5 599, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 164, +0%) Koronawirus w powiecie bielskimAktualne dane o zachorowaniach na koronawirusa w powiecie bielskimKoronawirus w powiecie augustowskim. Sobota, mamy w powiecie augustowskim 4 767 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie augustowskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 4 (od początku roku: 4 767, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 241, +0%) nowych zachorowań: 7 (od początku roku: 4 763, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 241, +0%) nowych zachorowań: 5 (od początku roku: 4 756, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 241, +0%) Koronawirus w powiecie augustowskimKoronawirus w powiecie augustowskim, statystyki z w powiecie hajnowskim. Sobota, mamy w powiecie hajnowskim 4 237 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie hajnowskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 11 (od początku roku: 4 237, +0,3%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 206, +0%) nowych zachorowań: 6 (od początku roku: 4 226, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 206, +0%) nowych zachorowań: 9 (od początku roku: 4 220, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 206, +0%) Koronawirus w powiecie hajnowskimAktualne dane o zachorowaniach na koronawirusa w powiecie hajnowskimKoronawirus w powiecie łomżyńskim. Sobota, mamy w powiecie łomżyńskim 4 013 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie łomżyńskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 2 (od początku roku: 4 013, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 160, +0%) nowych zachorowań: 0 (od początku roku: 4 011, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 160, +0%) nowych zachorowań: 3 (od początku roku: 4 011, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 160, +0%) Koronawirus w powiecie łomżyńskimAktualne dane o zachorowaniach na koronawirusa w powiecie łomżyńskimKoronawirus w powiecie wysokomazowieckim. Sobota, mamy w powiecie wysokomazowieckim 3 802 przypadki zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie wysokomazowieckim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 3 (od początku roku: 3 802, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 148, +0%) nowych zachorowań: 1 (od początku roku: 3 799, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 148, +0%) nowych zachorowań: 6 (od początku roku: 3 798, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 148, +0%) Koronawirus w powiecie wysokomazowieckimAktualne dane o zachorowaniach na koronawirusa w powiecie wysokomazowieckimKoronawirus w powiecie zambrowskim. Sobota, mamy w powiecie zambrowskim 3 302 przypadki zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie zambrowskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 5 (od początku roku: 3 302, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 90, +0%) nowych zachorowań: 1 (od początku roku: 3 297, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 90, +0%) nowych zachorowań: 5 (od początku roku: 3 296, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 90, +0%) Koronawirus w powiecie zambrowskimIle mamy zakażonych koronawirusem w powiecie zambrowskim? Stan na w powiecie grajewskim. Sobota, mamy w powiecie grajewskim 3 143 przypadki zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie grajewskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 0 (od początku roku: 3 143, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 98, +0%) nowych zachorowań: 1 (od początku roku: 3 143, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 98, +0%) nowych zachorowań: 1 (od początku roku: 3 142, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 98, +0%) Koronawirus w powiecie grajewskimAktualne dane o zachorowaniach na koronawirusa w powiecie grajewskimKoronawirus w powiecie siemiatyckim. Sobota, mamy w powiecie siemiatyckim 3 096 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie siemiatyckim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 19 (od początku roku: 3 096, +0,6%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 112, +0%) nowych zachorowań: 5 (od początku roku: 3 077, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 112, +0%) nowych zachorowań: 6 (od początku roku: 3 072, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 112, +0%) Koronawirus w powiecie siemiatyckimAktualne dane o zachorowaniach na koronawirusa w powiecie siemiatyckimKoronawirus w powiecie monieckim. Sobota, mamy w powiecie monieckim 2 861 przypadków zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie monieckim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 2 (od początku roku: 2 861, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 86, +0%) nowych zachorowań: 0 (od początku roku: 2 859, +0%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 86, +0%) nowych zachorowań: 4 (od początku roku: 2 859, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 86, +0%) Koronawirus w powiecie monieckimIle mamy zakażonych koronawirusem w powiecie monieckim? Stan na w powiecie kolneńskim. Sobota, mamy w powiecie kolneńskim 2 574 przypadki zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie kolneńskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 6 (od początku roku: 2 574, +0,2%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 129, +0%) nowych zachorowań: 2 (od początku roku: 2 568, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 129, +0%) nowych zachorowań: 2 (od początku roku: 2 566, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 129, +0%) Koronawirus w powiecie kolneńskimIle mamy zakażonych koronawirusem w powiecie kolneńskim? Stan na w powiecie sejneńskim. Sobota, mamy w powiecie sejneńskim 1 652 przypadki zachorowań od początku 2021 roku. Wykres poniżej prezentuje zmiany w czasie w liczbie zachorowań oraz zgonów w powiecie sejneńskim od początku zachorowań i zgonów w ostatnich 3 dniach w powiecie nowych zachorowań: 7 (od początku roku: 1 652, +0,4%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 76, +0%) nowych zachorowań: 5 (od początku roku: 1 645, +0,3%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 76, +0%) nowych zachorowań: 2 (od początku roku: 1 640, +0,1%) Liczba zgonów: 0 (od początku roku 76, +0%) Koronawirus w powiecie sejneńskimKoronawirus w powiecie sejneńskim, statystyki z sa objawy koronawirusa?Koronawirus jest chorobą zakaźną i posiada podobne objawy do grypy. Jednak kilka symptomów różni je od siebie. Objawami COVID-19 są najczęściej:suchy kaszel gorączka uczucie zmęczenia Rzadszymi oznakami zakażania koronawirusem są: bóle mięśni ból gardła biegunka bóle brzucha bóle głowy nudnościutrata smaku i węchu zmiany skórne na stopach Warto pamiętać, że u dzieci te objawy mogą być odmienne. U najmłodszych występuje niechętne spożywanie płynów i rzadsze oddawanie moczu, nieprzerwany płacz bez określonej przyczyny, gorączka, która nie ustępuje po podaniu leków zbijających temperaturę oraz nietypowe zachowania KONIECZNIE10 rzeczy, które każdy pracownik powinien wiedzieć o kwarantannie i izolacji domowejJak nosić maseczkę?Maseczki ochronne stały się niezbędne w walce z koronawirusem. Maseczka ochronna ma za zadanie chronić przed rozprzestrzenianiem się COVID-19. Dlatego warto wiedzieć, w jaki sposób prawidłowo ją nosić na co dzień. Jak odpowiednio założyć maseczkę ochronną? Na początek trzeba umyć i zdezynfekować ręce przed jej założeniem. Następnie zakładamy maseczkę ochronną trzymając ją za gumki lub sznurki. Prawidłowo założona maseczka powinna przylegać do grzbietu nosa i zasłaniać usta, nos oraz podbródek. Zaleca się, aby nie dotykać maseczki po założeniu jej i wymienić ją, kiedy stanie się wilgotna lub będzie zabrudzona. Przy zdejmowaniu maseczki ochronnej również trzeba pamiętać o kilku zasadach. Jeśli chcemy ją zdjąć, to nie dotykamy przodu maseczki, a chwytamy za sznurki lub gumki. Maseczkę jednokrotnego użytku wyrzucamy do zamkniętego pojemnika na śmieci, a maseczkę bawełnianą można wyprać w pralce w temperaturze minimum 60 stopni C. Po zdjęciu maseczki trzeba dokładnie umyć lub zdezynfekować KONIECZNIEKomu obcięto pensję, a kto dostał podwyżkę w czasie pandemii?Jak można się zakazić koronawirusem?Koronawirus jest chorobą zakaźną, którą można się zarazić drogą kropelkową. W jaki sposób unikać zarażenia koronawirusem? Sprawdź kilka sposobów i zmień swoje codzienne nawyki:Noś maseczkę i często myj ręce lub dezynfekuj je. Nie podawaj ręki na powitanie i pożegnanie. Zastąp ten gest powitaniem z daleka lub powitaniem łokciem. Noś przy sobie własny długopis, zwłaszcza podczas wizyty na poczcie i w urzędzie. W czasie zakupów trzymaj koszyk przez chusteczkę lub rękawiczkę. Możesz też rozważyć noszenie własnego koszyka lub torby. Staraj się nie dotykać klamek i poręczy poza domem. Unikaj jedzenia poza domem. Często pierz wierzchnią odzież lub wydziel dla nich osobne miejsce do przechowywania. Po przyjściu do domu zmień ubranie. Nie opieraj się o blaty w miejscach publicznych, a w domu często je dezynfekuj. Często dezynfekuj telefon oraz klucze. Staraj się płacić bezgotówkowo Podczas używania e-papierosów pamiętaj o ci dezynfekcji ZOBACZ KONIECZNIEKoronawirus w Polsce. Ile dni trwa kwarantanna pracownika? Co zrobić, by ją skrócić?Popularne mity o koronawirusieTeorii spiskowych na temat koronawirusa nie brakuje. Wiesz, które informacje to mity? Największym i najstarszym mitem jest teoria, która mówi o tym, że pierwszy zakażony złapał wirusa przez zjedzenie zupy z nietoperza. Inna teoria spiskowa mówi o technologii 5G jako źródle zakażeń koronawirusem. Na profilach grup związanych z ruchem antyszczepionkowym pojawiają się informacje, że koronawirus może być wyleczony olejkami eterycznymi, witaminą c, słoną wodą, a nawet… rozcieńczonym wybielaczem. Powyższe teorie nie mają żadnego poparcia naukowego. Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera Moderator: Moderatorzy rudzik59 początkujący Posty: 104 Rejestracja: sobota 05 sty 2008, 12:59 Lokalizacja: Tuchola Mapa naturalnego występowania sosny wejmutki w Polsce Witam Potrzebuje mape obrazującą ,,naturalne" występowanie sosny wejmutki (Pinus strobus) w Polsce. Jeżeli nie posiadacie mapy to przynajmniej opisowo przedstawione występowanie regionami czy nadleśnictwami. Pozdrawiam serdecznie niziołek wiceminister Posty: 25653 Rejestracja: poniedziałek 07 sty 2008, 12:44 Post autor: niziołek » wtorek 10 lut 2009, 21:58 Sosna wejmutka naturalnie w Polsce nie występuje... Została sprowadzona do Europy przez Lorda Wejmoutha około roku 1776 z Ameryki Północnej..Hej! "To duch buduje sobie ciało" - Fryderyk Schiller rudzik59 początkujący Posty: 104 Rejestracja: sobota 05 sty 2008, 12:59 Lokalizacja: Tuchola Post autor: rudzik59 » wtorek 10 lut 2009, 22:01 właśnie dla uniknienia takich odpowiedzi naturalnie ująłem w cudzysłów. Wiem że wejmutka została introdukowana z Ameryki ale potrzebuję mapy jej występowania w Polsce utowrzonej na drodze rozwoju i adaptacji do panujących u nas warunków. RR dyrektor regionalny Posty: 9039 Rejestracja: niedziela 14 maja 2006, 21:27 Kontakt: Post autor: RR » wtorek 10 lut 2009, 22:02 Naturalne występowanie to tylko w Płn-Wsch Ameryka Płn..... Sten prezydent Posty: 160248 Rejestracja: czwartek 13 gru 2007, 18:40 Lokalizacja: Łuh Post autor: Sten » wtorek 10 lut 2009, 22:02 Występuje praktycznie na całym terytorium naszego kraju. Ustalono, że jest co najmniej 550 drzewostanów wejmutkowych. Najstarszy drzewostan był dotychczas w Nadleśnictwie Chrzelice. Posadzono go w 1798 roku. Inne drzewostany są w Nadleśnictwach: Bystra, Czerniejewo, Iława, Kargowa, Myślenice, Nagórzyce, Przechlewo, Spychowo, Wielgowo, Wiprowo, Zaporowo. źródło: "Jak tam było, tak tam było, zawsze jakoś było. Jeszcze nigdy tak nie było, żeby jakoś nie było." Beer-o-pedia - Encyklopedia piwa Sten prezydent Posty: 160248 Rejestracja: czwartek 13 gru 2007, 18:40 Lokalizacja: Łuh Post autor: Sten » środa 11 lut 2009, 08:21 I wierz tu netowi. Tak przez noc przemyślałem, dziś sprawdziłem i nie ma nadleśnictw Kargowa, Przechlewo, Bystra, a podane Wiprowo, to powinno być Wipsowo Jakbyś odwiedził 431 stron n-ctw, to miałbyś pełny obraz, ale to mrówcza robota. "Jak tam było, tak tam było, zawsze jakoś było. Jeszcze nigdy tak nie było, żeby jakoś nie było." Beer-o-pedia - Encyklopedia piwa niziołek wiceminister Posty: 25653 Rejestracja: poniedziałek 07 sty 2008, 12:44 Post autor: niziołek » środa 11 lut 2009, 08:37 Sosna ta nie jest uznana w naszych lasach jako gatunek lasotwórczy... a po doświadczeniu z rdzą porzeczkową która z Europy przeniosła się do matecznika tego gatunku - Ameryki północnej, jest synonimem porażki w introdukcji gatunków obcych. Sten masz rację...rośnie sobie wszędzie od gór po "To duch buduje sobie ciało" - Fryderyk Schiller adaś początkujący Posty: 185 Rejestracja: wtorek 13 mar 2007, 12:38 Post autor: adaś » środa 11 lut 2009, 10:29 Sten pisze:Tak przez noc przemyślałem, dziś sprawdziłem i nie ma nadleśnictw ... Przechlewo, Nadleśnictwo Niedźwiady z siedzibą w Przechlewie Zgadzam się ze Stenem - występuje praktycznie w całym kraju w mniejszym bądź większym udziale. maverick dyrektor regionalny Posty: 6751 Rejestracja: czwartek 24 sie 2006, 22:09 Post autor: maverick » środa 11 lut 2009, 17:31 Naturalnie nie występuje. Jest rozproszona na terenie całego kraju. W "Lesie polskim" została dokładnie opisana w numerze 1/2009. (...)W Europie znacznie częściej niż w Polsce jest uprawiana w zachodniej części kontynentu(...)Jak podaje Stanisław Spława-Neyman oraz Zofia Owczarzak na terenie Polski stwierdzono łącznie około 550 drzewostanów wejmutkowych. Najstarszy z nich znajduje się na terenie Nadleśnictwa Prószków(RDLP Katowice) gdzie po raz pierwszy na terenie dzisiejszej Polski posadzono wejmutkę w roku 1798. Z Myślenic podawane jest nasadzenie z roku 1800. Najbardziej okazałe drzewo znajdujące się na terenie Lasów Państwowych to okaz rosnący w miejscowości Pokój w województwie opolskim- jego obwód przy wys. 33m wynosi 5,21m.(...)Wejmutka nie jest taksonem inwazyjnym, a jego występowanie na terenie kraju zawdzięczamy głównie dawnym i obecnym nasadzeniom. Rezultaty uprawy są obiecujące(...) To tylko tyle z informacji o zasięgu jakie udało mi się znaleźć. Stanisław początkujący Posty: 37 Rejestracja: środa 15 paź 2008, 18:18 Lokalizacja: z daleka Post autor: Stanisław » sobota 14 lut 2009, 16:27 Sten pisze:Ustalono, że jest co najmniej 550 drzewostanów wejmutkowych. Najstarszy drzewostan był dotychczas w Nadleśnictwie Chrzelice. Posadzono go w 1798 roku. źródło: Obecnie to jest Nadleśnictwo Prószków (k. Opola pisany przez ó zamknięte) obręb leśny Chrzelice. Grejs początkujący Posty: 4 Rejestracja: niedziela 19 paź 2008, 11:46 Lokalizacja: podkarpacie Post autor: Grejs » środa 23 wrz 2009, 00:39 Zakończcie spory!!! Odpowiedź jest banalna - Wejmutka występuje w Polsce ale nie ma u nas naturalnego występowania. Pozdrawiam Śmietan dyrektor generalny Posty: 22632 Rejestracja: czwartek 11 maja 2006, 09:17 Lokalizacja: Floryda Post autor: Śmietan » środa 23 wrz 2009, 08:46 Wpisz w Google: "euforgen" i znajdziesz na tej stronie zasięgi (mapki) praktycznie wszystkich gatunków. Strona jest bardzo dobra, brałem z niej materiały do egzaminu z ekologii. Egzamin zdany.

mapa występowania jodu w polsce